Berichten uit het hiernamaals van Meester Henk | 2

19 feb 20249 minuten om te lezen

“Manon, we hebben een vraag”, begint Henk zijn zoon terwijl ik net een slok van mijn koffie wil nemen. ‘‘Zou jij op de begrafenis willen spreken? Je mag ook nee zeggen, hoor", vult Henk aan met een scheef lachje op zijn gezicht, wetende dat dit geen eenvoudige taak is.

Op 1 augustus, mijn verjaardag, vond de uitvaart plaats. Ik wist dat Henk dit erg zou hebben gevonden. Hij wilde nooit iemand ‘tot last’ zijn, laat staan op een verjaardag. Ik vond het juist bijzonder en een eer om op deze dag voor Henk, zijn familie en de genodigden te mogen spreken.

Een aantal dagen na de begrafenis ben ik naar Dorset afgereisd om me bij mijn gezin te voegen. Zo kon ik nog even genieten van een korte vakantie en bijkomen van de intensieve periode, voordat ik weer aan het werk zou gaan. Daar aangekomen zag ik een prachtig mooi kapelletje, ongeveer een halve minuut lopen van onze verblijfplaats.

Volgens de dorpsbewoners spookte het daar. Ik was nieuwsgierig geworden. Het was laat, de schemering was ingevallen. Om het kapelletje alvast aan de buitenkant te kunnen bewonderen, besloot ik op verkenning te gaan. Ik ging ervan uit dat ik voor een dichte deur zou komen te staan en was dan ook verbaasd dat op dit uur van de avond deze geopend bleek te zijn. Nieuwsgierig liep ik het kapelletje binnen. Ik kon geen hand voor ogen zien en bereikte meer op de tast dan met het zicht een van de achterste kerkbanken. Ik ging zitten, staarde de donkere ruimte in, terwijl mijn gedachten afdwaalden naar de intensieve, maar ook mooie weken van de afgelopen periode. Als vanzelf sloten mijn ogen. De rust die ik voelde, werd abrupt onderbroken door een snel, maar subtiel duwtje dat ik tegen de rechterkant van mijn gezicht voelde. Mijn hoofd draaide als vanzelf naar links. Ik opende mijn ogen en keek recht tegen het beeld van een engel aan. Ik kon een glimlach niet onderdrukken en zei in gedachten: “Ha Henk, wat fijn dat je er bent."

'De reden waarom Henk wilde dat ik de engel zag'

Henks gezichtsvermogen was tijdens de laatste maanden van zijn leven sterk verminderd. Televisie kijken en lezen, wat hij zo graag deed, lukte hem niet meer. Ik vroeg of hij het prettig zou vinden om voorgelezen te worden. Dat vond hij fijn. Het leek me mooi om 'De pelgrimstocht naar Santiago' van Paolo Coelho mee te nemen. Henk had de intentie om deze pelgrimsroute te lopen, maar vanwege zijn ziekte moest hij het plan laten vallen. Toen we halverwege het boek waren, nam zijn gezondheid af. Ik had niet verwacht dat we het einde van het boek zouden halen en was dan ook verrast dat we het toch uitkregen. Er werd ons tijd gegund om aan een tweede te beginnen. Dit keer zou hij er zelf één uitkiezen. Toen ik de volgende dag langskwam, lag er een boek op tafel. Hij had zijn zoon gevraagd het van de plank te pakken. Henk had het een paar jaar terug nog gelezen. Het was een enorm dik boek. Bij het zien ervan zei ik: "Ah Henk, je bent van plan hier nog een tijdje te blijven." “Jazeker”, zei hij glimlachend, maar we wisten allebei wel beter. Dit keer zouden we het boek hoogstwaarschijnlijk niet uit kunnen lezen.

Toen ik het in mijn handen nam, zag ik de titel ‘Het spel van de Engel’ in rode letters op de kaft gedrukt. “Je mag het houden hoor”, zei hij "Dan kun je het uitlezen als ik er niet meer ben. Ik lees met je mee vanuit de andere kant," beloofde hij. “Er staat ook wat in geschreven", ging hij verder. “Hopelijk kun je het lezen, ik heb het op de tast moeten doen.” Ik sloeg het boek open en zag op de eerste pagina in grote letters geschreven: 'In liefdevolle dankbaarheid, voor Manon 3 juli 2023, Henk.' Zijn hand tastte over de tafel heen op zoek naar een klein pakje dat erbij hoorde. Toen hij het aanreikte, zei hij: "Mijn zoon heeft het voor me ingepakt. Helaas kan ik me niet herinneren hoe ik eraan ben gekomen." Nieuwsgierig maakte ik het pakje open. Het was een kristallen beeldje van een engel. Het engeltje had ik tot nu toe in de woonkamer zien staan op een klein houten marmeren kastje schuin tegenover de bank.

Een onverwachte ontmoeting

De volgende ochtend ging ik weer naar het kapelletje. Ik zat er nog maar net toen ik iemand hoorde binnenkomen. Het bleek de koster te zijn. Na het vernemen van mijn enthousiasme over de kapel, nam hij zijn kans waar en begon te vertellen over de geschiedenis ervan.

"In de 19e eeuw werd van de boerengemeenschap uit dit deel van Dartmoor verwacht, dat ze op zondag helemaal naar Lydford reisden, omdat daar de moederkerk was. Over de weg is het 19 mijl, maar lopen over de hei zou een paar mijl van de zware reis hebben bespaard. Dit zou onmogelijk zijn geweest bij slecht weer. Dus bouwde de rector van Lydford, Morris Fuller, in 1868 deze kleine missiekapel, St Raphael's, in Huccaby - vlakbij Hexworthy - om de plaatselijke boerengemeenschap te dienen. Nadat de bouw van deze kapel, die alleen op zondag werd gebruikt, veel geld had gekost, werd besloten om het doordeweeks als dorpsschool te gebruiken. Boerenkinderen moesten drie (oude) pence per week betalen om naar school te gaan, terwijl kinderen van de allerarmsten maar één penny hoefden te betalen. Kerkbanken deden dienst als schoolbanken en het schoolbord, leistenen, inktpotten en ganzenpennen zijn nog steeds hier, zoals je kunt zien. Aanwezigheid was altijd een probleem. Bij slecht weer vonden de kinderen het moeilijk om hier te komen en bij mooi weer werd er van ze verwacht dat ze op de boerderijen hielpen. Daarom werd de school in 1924 gesloten. Het is nog steeds een actieve kerk met af en toe een dienst. De kapel is de enige Anglicaanse kapel in het Verenigd Koninkrijk die gewijd is aan St Raphael, wiens naam genezing betekent, of God geneest. De aartsengel staat ook bekend als de beschermheilige van reizigers.”

“Kijk, hoe mooi”, zei hij terwijl hij naar een van de banken liep om te laten zien hoe je zo’n schoolbank tot kerkbank kon omtoveren. "Er zijn nog veel meer verhalen." Hij liep naar achteren om iets te pakken. “Heb je nog tijd?”

“Ja hoor”, antwoordde ik, geboeid door het verhaal daarvoor.

De zoekgeraakte doopjurk

De koster vertelde verder over een priester die vergeten was zijn doopvont (bekken met gewijd doopwater) mee te nemen. De mensen waren van heinde en verre gekomen om zowel het ritueel als de aanwezigheid van de priester mee te maken. Het kleine kapelletje zat bomvol en de priester kon niet anders dan teruggaan om het op te halen.

“Ik moest gauw iets verzinnen om de wachtende mensen bezig te houden”, zei de koster. “Toen dacht ik in ineens aan het teruggevonden doopsetje. Een aantal jaren geleden moesten er onderhoudswerkzaamheden aan de kapel worden uitgevoerd. Tussen wat oude rommel werd een doos met spullen gevonden. Het betrof een doopvont met bijbehorende liturgische kleding. Daarbij zat ook een doopjurkje, vermoedelijk van generaties terug, steek voor steek met de hand geborduurd, gewikkeld in een gevlekte en door ouderdom gebleekte roze doek. Dit verhaal leek me uitermate geschikt om de tijd mee te doden. Terwijl ik over de geschiedenis van de kapel en de onderhoudswerkzaamheden vertelde, haalde ik de liturgische kleding en het jurkje, gewikkeld in de roze doek, tevoorschijn. Ik zat nog middenin mijn verhaal toen er ineens een oudere vrouw opstond. Ik herinner me nog dat ze haar handen vol verbazing voor haar mond had geslagen en uitriep dat deze doopjurk, met de bijbehorende liturgische kleding, door haar overgrootmoeder gemaakt en geborduurd was. Zowel haar oma, haar moeder als zijzelf waren in het jurkje gedoopt. In de oorlog is de doopjurk zoekgeraakt. De roze doek herkende ze van de doopfoto's. Je kon een speld horen vallen. Iedereen was muisstil, helemaal onder de indruk. 'Alsof het zo heeft moeten zijn', werd er na afloop van de doopdienst gezegd. Door het hele gebeuren vloog de tijd om. Voor ik het wist arriveerde de priester met de vergeten doopvont en kon de dienst beginnen. Overigens heeft ze de doopjurk met de bijbehorende kleding geschonken aan de kapel," eindigde hij zijn verhaal.

De koster opende voorzichtig de doos om mij de geborduurde doopjurk met de daarbij behorende spullen te laten zien. Toen hij het geheel weer zorgvuldig had opgeborgen, ging hij door met een ander verhaal.

Een bijzonder cadeau

“Een tijdje terug stond hier nog een kartonnen doos voor de deur. Toen ik deze openmaakte, vond ik er allemaal engeltjes in. Ik begreep er niets van. In eerste instantie dacht ik dat het ging om een anonieme gift. Totdat ik de bijbehorende brief ertussen zag liggen. Deze was geschreven door een vrouw, wiens man ernstig ziek was. Ze legde uit dat ze onderzoek had gedaan naar kerken in Engeland en liet weten dat dit de enige Anglicaanse kerk was, die vernoemd werd naar de aartsengel Rafaël. Dat vond ze belangrijk. Rafaël is namelijk de beschermheilige van reizigers, blinden, lichamelijke kwalen, gelukkige ontmoetingen, verpleegkundigen, artsen en medisch personeel is. Ze vroeg of er in deze kapel tijdens de mis gebeden kon worden voor het herstel van haar man. Als dank had ze engeltjes gemaakt. Ze zei dat we de engeltjes konden verkopen en de opbrengst gebruiken voor het onderhouden van de kapel."

"Kijk, hier hangen ze”, zei de koster terwijl hij zich omdraaide, al wijzend naar het prikbord achter ons. “Helaas is haar man inmiddels overleden aan kanker. Toch blijft ze nog steeds engeltjes voor ons maken.” “Wat een bijzonder verhaal," antwoordde ik. “Welke vind je mooi?", vroeg de koster ineens. Ik kreeg kippenvel en wees naar de paarse variant, denkende aan Henk. “Hmmm”, zei hij, “Ik heb het gevoel dat dit voor jou is”, en hij reikte naar een van de roze engeltjes. “De paarse is voor mannen bedoeld”, zei hij met een knipoog, terwijl hij een van de roze engeltjes van het prikbord haalde en aan mij overhandigde. Ik nam het engeltje aan en zocht ondertussen naar een paar pond om deze in het daarvoor bedoelde houten bakje te stoppen. “Nee hoor”, zei hij toen hij me zag zoeken in mijn tas, “Dit krijg je van mij." "Dank u wel!" zei ik. "Het betekent heel veel voor me" en vertelde hem over Henk, zijn boek ‘Het spel van de engel’ en het kleine kristallen engeltje dat hij zorgvuldig bij het boek had uitgekozen.

De opmerkelijke felicitatie

Na het avondeten besloot ik nog even langs de kapel te gaan. Het was nog licht, liep dit keer moeiteloos naar een van de voorste banken toe, nam er plaats, sloot mijn ogen en genoot van de sereniteit die er heerste. Ineens hoorde ik een stem in de buurt van mijn oor zeggen: "Ga naar het altaar." Ik was verbaasd. ‘Ga naar het altaar? Waarom?’

Mijn gedachten dwaalden af naar vroeger. Tijdens de voorbereiding van de eerste communie, ik was een jaar of acht, bezochten we vanuit school een katholieke kerk. Ik was niet katholiek opgevoed, maar de woorden van de pastoor kon ik me nog altijd goed voor de geest halen. “Kinderen”, zei hij terwijl hij naar het altaar wees, “Daar mogen jullie absoluut niet komen. Alleen de door God aangewezen dienaars mogen deze heilige plaats betreden. Zien jullie die richel in het midden van het altaar? Daar ligt de brief van God.” Ik volgde zijn vinger. Ook al had ik als achtjarige een levendige fantasie, hier kon ik me niets bij voorstellen. Een brief van God? Hoe dan? Is die ertussen gemetseld?

Ik besloot de stem die me gebood naar het altaar te gaan, te negeren. Ik wist hoe belangrijk deze plek is voor de aanhangers van dit geloof. Dat wilde ik graag respecteren. Braaf bleef ik zitten waar ik was, toen ik kort daarna voor de tweede keer de woorden hoorde zeggen: “Ga naar het altaar.”

Ik keek om me heen. Misschien zou er iemand, of erger nog, de vriendelijke koster binnenkomen en zou ik hem beledigen door de regels te overtreden. Aan de andere kant wist ik dat de kans erg klein zou zijn dat op dit uur de kapel nog bezocht zou gaan worden. Ik liep naar de rode loper en nam de paar treden die leidden naar het altaar. Intuïtief wist ik dat ik erachter moest gaan staan. Ik keek de inmiddels donker wordende kapel in en kon niet echt iets bijzonders ontdekken, totdat mijn blik naar omlaag getrokken werd.

Vol verbazing keek ik naar de op leisteen geschreven acht afzonderlijke letters die samen het woord BIRTHDAY! vormden. Mijn hart sloeg een tel over. Dit kan niet waar zijn!!

Henk, hoe krijg je het voor elkaar!! Toen ik een week voor je overlijden aan de rand van je bed zat, heb je nog gekscherend gezegd dat je vast wel goed zou zijn in het doorgeven van boodschappen vanuit het hiernamaals, omdat je alle cursussen bij mij had gevolgd. Dit was inderdaad een opeenvolging van berichten in een zorgvuldig uitgekozen volgorde:

In Engeland aangekomen, gebruikte Henk zijn energie om mijn gezicht naar links te laten draaien, zodat ik het engelenbeeld kon zien dat ik in het donker nooit zou hebben opgemerkt.
Henk beïnvloedde de koster om mij een cadeautje te geven. Hoewel ik meestal rond mijn verjaardag op vakantie was, had hij altijd een cadeautje voor me klaarliggen bij thuiskomst. Tegelijkertijd staat het engeltje symbool voor het kristallen engeltje die ik kreeg bij het boek 'Het spel van de engel'.
Tot slot wilde hij me maar al te graag feliciteren met mijn verjaardag. Ik zou nooit uit mezelf het heilige gebied hebben betreden, uit respect voor de volgelingen van deze kapel. Henks woorden 'Ga naar het altaar' (ik moest ze twee keer horen) hebben ervoor gezorgd dat ik daadwerkelijk erachter ging staan. Wat een verbazingwekkende en bijzondere manier van communiceren!